Levend erfgoed in de voormalige hoofdstad
As-Salt, Jordanië
Heb je de tijd? As-Salt ligt op slechts een half uur rijden van Amman en is een bezoek waard. Misschien ben je op weg naar de Dode Zee, Petra of de Jordan Trail; misschien heb je een vrije ochtend. Salt is een plek die zo bijzonder is dat hij in 2021 werd toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst van UNESCO.” Het is een pittoresk stadje om rustig van te genieten, door de steegjes te wandelen en om huizen, balkons, paleizen en pleinen te ontdekken. We dompelen ons onder in de souk, ontmoeten de locals en leren over de rijke en diverse geschiedenis van de stad in de musea, moskeeën en kerken. We genieten van het uitzicht bij zonsondergang op een van de prachtige terrassen.
“As-Salt werd voor een paar maanden de hoofdstad van Jordanië,” vertelt Oday Alarabiyat, de officiële gids van Salt op het nieuwe Oqba Bin Nafe-plein. “Het was een tijdlang de belangrijkste stad van het land, dankzij de waterbronnen, vruchtbare grond en het milde klimaat.” Oday is een van de twintig lokale gidsen die zijn opgeleid door de Salt Development Association. “Wij hebben meer verhalen te vertellen dan de gidsen van buitenaf,” kwettert hij voordat we aan onze stadstour beginnen.
Een korte geschiedenis
“Salt is al sinds de ijzertijd bewoond en werd een van de belangrijkste nederzettingen tussen de Jordaanvallei en de oostelijke woestijn,” vervolgt Oday. “De stad profiteerde van de gunstige ligging op de Syrische pelgrimsroute naar Mekka en was het centrum van winstgevende handel tussen het gebied en de grote steden van Palestina in de 19e eeuw toen het onder Ottomaans bestuur stond,” vertelt hij terwijl we door de levendige Prince Hamza Street lopen.
“Salt is bewoond sinds de ijzertijd en werd een van de belangrijkste nederzettingen tussen de Jordaanvallei en de oostelijke woestijn”
As-Salt groeide tussen 1865 en 1925 uit van een klein dorp tot een bruisende metropool dankzij de toestroom van kooplieden uit Nablus, Syrië en Egypte. Deze nieuwe zakenklasse consolideerde een rijke en tolerante samenleving die andere religies respecteerde en investeerde in representatieve bedrijven en huizen.
Tegenwoordig lopen er verschillende themapaden door het stadscentrum om de stad te verkennen en dit erfgoed te bewonderen, zoals het “Toeristenpad” of het “Harmoniepad”. Hier kun je je onderdompelen in de prachtige Ottomaanse architectuur van de typisch gele zandsteen van Salt, verbonden door een netwerk van trappen, gangen en gemeenschappelijke binnenplaatsen. Laten we beginnen.
Wandelen door het oude centrum om je onder te dompelen in de rijke geschiedenis en tradities van Jordanië is een van de grootste attracties van de stad. “As-Salt is een stad die bestaat uit drie heuvels, Jada’a, Qala’a en Salalem, met het centrum in de vallei,” vertelt Oday terwijl we een van de heuvels beklimmen. Als beloning voor de inspanning bereiken we een uitzichtpunt over de stad vanwaar we de oproep tot gebed van de muezzin horen.
Moslims en christenen hebben hier altijd in vrede samengeleefd
We wandelen langs huizen, deuren, patio’s en ramen van huizen, sommige bewoond en andere verlaten, maar allemaal met een bepaalde sfeer van vergane glory, wachtend om teruggevonden te worden. “Salt heeft een andere sfeer, een ander tempo en een andere manier van leven dan de rest van de steden in Jordanië,” vertelt Oday. “Het doet me een beetje denken aan Jeruzalem,” merk ik op. “Nou, de waarheid is dat moslims en christenen hier altijd in vrede hebben samengeleefd,” antwoordt Oday. “Hier kun je de Grote Moskee van Salt zien en iets verderop de Kerk van de Goede Herder. Of zelfs een orthodoxe kerk ter ere van St. George, waar christenen en moslims bidden.” Ik begrijp waarom UNESCO Salt heeft aangewezen als “Plaats van tolerantie en stedelijke gastvrijheid”.
100% biologisch
“Um Omar werd beroemd omdat ze de eerste vrouw was die biologische producten uit de streek verkocht,” vertelt Oday terwijl we de steile helling afrijden richting de Dode Zee, tussen een boomgaard met bomen, kwekerijen en citrusstalletjes. “Uiteindelijk besloot ze haar eigen restaurant te openen waar ze dezelfde producten zou gebruiken.”
Het Myassar Hyari restaurant ligt tussen de olijfbomen aan de kant van de weg. Een groep mensen gaat op de foto met een vrouw in een traditioneel bedoeïenengewaard. De plek heeft twee verdiepingen die zijn gedecoreerd met traditionele tapijten, tafelkleden en talloze foto’s van beroemde mensen die het restaurant hebben bezocht, waaronder de chef-kok Gordon Ramsey en de koningin van Jordanië.
“Ik ben de zaak veertien jaar geleden begonnen,” vertelt ze terwijl we aan tafel zitten. “Eerst als winkel, toen als ontbijt en uiteindelijk als restaurant.” Al snel komt Um Omar aan met een grote pot, draait hem om, tikt ritmisch op de bodem en… voila! Een heerlijke Maqluba klaar om te eten. Ken je dit heerlijke gerecht van Palestijnse oorsprong al?
“Ik ken mensen uit Amman die me vragen om producten van hier mee te nemen; ze weten dat alles 100% biologisch is,” vertelt Oday terwijl we door de winkel op de eerste verdieping snuffelen. Er zijn jam, oliën en flessen azijn, noten, melasse, kruiden… Veertig families uit de omgeving zijn de leveranciers van alle producten. En in het restaurant werken vijftien vrouwen naast haar. “Ik ben er trots op en blij mee. Als ik naar bed ga, heb ik geen zorgen. En ik heb het allemaal gedaan zonder iemand pijn te doen,” zegt ze terwijl we afscheid nemen.
Als je het niet vergeet, bestel dan het citroen-gember dessert. “Het is de favoriet van de koningin”.
WideOyster Trip Selectie
“We willen dat erfgoed levend houden en er zoveel mogelijk mensen bij betrekken. Inshallah!”
300 meter puur leven
Vlak naast het Abu Jaber Museum, op het Al-Ain plein, roken verschillende mannen in shemagh en spelen Manqala. We lopen de beroemde Hamman Street op en laten ons meeslepen door de stroom mensen langs de meest commerciële straat van de stad. “Het heet zo omdat hier vroeger het openbare bad van de stad was,” vertelt Oday ons terwijl we wandelen en de drukte om ons heen opmerken tussen de handelszaken, schoenmakers, lederwaren… “Het is niet meer dan 300 meter straat”, zegt hij. Maar 300 meter puur leven.”
Locals kopen fruit en groenten bij een druk kraampje vol granaatappels, radijsjes en vijgen. Eén vrouw verkoopt de meest uit de kluiten gewassen aubergines die ik ooit heb gezien. “De meeste straatverkopende vrouwen komen met seizoensproducten uit de Jordaanvallei,” vertelt Oday. Toeristen proberen te onderhandelen in een bedoeïenen sieradenwinkel. Een groep kinderen speelt naast een man die op traditionele wijze olijven perst met een ouderwetse machine. Mannen begroeten elkaar met zoenen.
“Hoewel de meeste winkels in de loop der tijd zijn veranderd, zijn sommige van generatie op generatie hetzelfde gebleven,” zegt Oday. “Bijvoorbeeld deze,” vertelt hij ons terwijl we een kruidenwinkel binnengaan, verblind door de diversiteit aan kleuren en geuren. De winkelier legt vriendelijk uit hoe goed de kruiden zijn die hij verkoopt. Maar ik weet waar ik voor kom: za’atar, een mengsel van zaden en kruiden dat in veel gerechten kan worden gebruikt, maar in combinatie met brood en olie is het een heerlijke aanvulling op het ontbijt.
Een bezoekje brengen aan de barbier is altijd een goed idee in het Midden-Oosten, want kapperszaken zijn een perfecte plek om te socializen. “Alles is hier oud, zelfs wij,” grapt de kapper terwijl hij ons het gereedschap laat zien van zijn vader, die op 94-jarige leeftijd met pensioen ging. “We zijn in 1952 geopend en we zijn er nog steeds,” zegt hij trots terwijl hij mijn baard verzorgt. In de winkel praten, lachen, roken en drinken verschillende inwoners thee in wat net zo veel weg heeft van een social club als van een kapperszaak. Mensen wachten rustig. Er is geen haast bij.
zonsondergang met uitzicht
Het was een mooie dag. En wat is een betere manier om te ontspannen dan thee drinken op een panoramisch terras bij zonsondergang? Van de vele opties kiezen we voor het kleurrijke City Balcony, een onlangs gerenoveerd hotel met zes kamers en een prachtig terras. “Het huis was meer dan een eeuw oud en totaal geruïneerd,” vertelt Khaldoun Khraisat terwijl hij me foto’s op zijn telefoon laat zien die dit bevestigen. Khaldoun is de eigenaar van het hotel en werkt al tien jaar als manager van de As-Salt Development Association. “Het is niet gemakkelijk om de lokale bevolking erbij te betrekken; er zijn verschillende manieren van denken en niet iedereen ziet toerisme op dezelfde of duidelijke manier,” vertelt hij terwijl de lichten van de huizen en minaretten oplichten in de zonsondergang. “Jonge mensen zijn proactiever over werken in het toerisme, maar moeten het erfgoed om hen heen beter begrijpen. We willen dat erfgoed levend houden en er zoveel mogelijk mensen bij betrekken.” Inshallah!
Verken de oude hoofdstad van Jordanië
Bezoek As-Salt
Heb je meer hulp nodig voor je volgende bezoek aan As-Salt? Hier vind je informatie over accommodaties, restaurants, ervaringen en zelfs de mogelijkheid om tours te huren onder leiding van gecertificeerde gidsen.