De Caribische parel van de Middellandse Zee
Formentera – Spanje
Spierwitte stranden en turquoiseblauwe zeeën vol leven. Reisjournalist Veerle Witte ontdekte de invloed van het zeegras op het 83 vierkante kilometer kleine hippieparadijs Formentera in de Spaanse Balearen.
Als ik vroeg in de ochtend op de ferry stap in Port d’Eivissa, slaapt Ibiza nog lang niet. Ik keer mijn gezicht naar de net opgekomen zon en sluit mijn ogen. De zeebries glijdt door mijn haar. Ik werp nog een blik op het silhouet van het feesteiland, getekend door een kathedraal en groene bergen. Wat een contrast met het platte, slaperig aandoende Formentera dat een kwartier later in mijn vizier verschijnt. De Spaanse bouwmanie werd snel de kop ingedrukt door milieuactivisten op het eiland: een vliegveld en hoekerige resorthotels als aan de Costa schitteren in afwezigheid. Ik rij de PM-820 op richting het oosten. Flamingo’s paraderen door de roze zoutmeren van nationaal park Ses Salinas. Het minimalistische landschap en de simpele laagbouw op het 83km2 kleine eiland is treffend. Een palmboompje hier, een fort en stenen muur daar. Een paar molens en op iedere punt een vuurtoren. Geen enkel stoplicht. In vissersdorpjes als Caló de Sant Agustí hangt de vis te drogen aan takken op daken van houten hutjes. Maar vooral niet te missen zijn de uitgestrekte witte zandstranden met een turquoiseblauwe zee: de trots van het kleinste bewoonde eiland van de Spaanse Balearen.
Op Formentera.es vind je een complete reisgids van het eiland.
Het rustige water rondom het eiland leent zich perfect voor wateractiviteiten. Zo beoefen ik op een ochtend yoga op een paddleboard in de zee voor het havenstrandje van La Savina. Terwijl de zon door het wolkendek breekt, beweeg ik op de instructies van beachbabe Ingrid van yogaposities als een neerwaartse hond in een cobrapose, van een brughouding in een zittende twist. Om beurten vallen we van ons board in het water. Zoute druppels druipen langs mijn arm naar beneden, die ik uitstrek naar de hemel. Ik sluit mijn ogen en krijg kippenvel van de zon die mijn huid langzaam opwarmt. Zo wil ik iedere ochtend wel wakker te worden. Na de les kletsen we nog even na op het strand.
Zoute druppels druipen langs mijn arm naar beneden, die ik uitstrek naar de hemel
De Italiaanse Sabrina Marini woont hier nu 17 jaar, vertelt ze. ‘Op mijn zeventiende besloot ik op Ibiza te gaan werken. Tijdens een daguitstapje naar Formentera werd ik verliefd op de natuur. Iedere ochtend fiets ik 15 kilometer en als ik tijd over heb stap in nog even in mijn kajak voor een tochtje langs de kust.’ Instructrice Ingrid uit Barcelona, die op Ibiza woont, knikt instemmend. ‘Op Formentera kom je om te disconnecten,’ vult zij aan. ‘Als het leven op het feesteiland me even te veel wordt, ben ik hier te vinden. Formentera is als een tegengif op Ibiza.’ Tegen zonsondergang kajak ik van Platja des Pujols, aan de noordzijde van het eiland, langs de kliffen van Punta Prima. De zee kleurt goudgeel terwijl ik van de ene naar de andere afgelegen grot peddel. Het is zoals Sabrina en Ingrid zeiden: de alledaagse hectiek glijdt hier razendsnel van je af.
Maar ook onder het wateroppervlak zit nog een hele wereld verborgen. Het zeegras creëert niet alleen Caribisch aandoende stranden: het beschermt de binnengelegen riffen, vormt de kraamkamer van de Middellandse Zee. Met mijn snorkel in mijn rugzak loop ik over een zandpad langs rotsige baaitjes naar Caló des Mort. De duistere naam (baai des doods) is mij een raadsel. Baai des Hemels lijkt mij passender. Ik loop de steile trap omlaag naar het ovale strandje, omgeven door overhangende rotspartijen en een oude vissershut. In de schaduw zit een man met zijn Deense dog, op een plateau liggen vier tieners in de zon. Het koele, turquoise water schittert in het ochtendlicht. Ik spuug in mijn bril, poets hem op, spoel hem uit en zet hem op mijn hoofd. Het verbaast me om direct grote scholen vissen boven de witte zandbodem te zien hangen. Ik zwem naar de rotspartijen. Een felgekleurd papegaaivisje is druk in de weer rond zijn koraal, terwijl een rode schorpioenvis vanonder een rots naar me ligt te loeren. Ik zwem een stukje mee met honderden jonge horsmakrelen. Het zit hier – mede dankzij het posidonia – vol leven.
.
“We hebben hier te maken met het grootste en oudste levende wezen op de planeet”
“Met een buik vol wijn en paella, plof ik later die dag neer op mijn handdoek op Ses Illetes, een wit zandstrand op de noordelijkste punt van het eiland. Het loopt van twee zijdes in elkaar over tot een lange witte punt in de zee, meermaals bekroond tot mooiste strand van Europa. Ik kijk uit over het glasheldere water. Het is strak en stil, als dat van een zwembad. De duik van vanochtend en gesprekken met Manu hebben duidelijk gemaakt dat het zeegras niet alleen een toevluchtsoord is voor bedreigde dieren als zeepaardjes, maar dat het ook verantwoordelijk is voor de idyllische kust van het eiland. Roze steentjes in de branding schitteren in het spierwitte zand. Beide zijn afkomstig van de miljoenen diertjes die zich schuilhouden in het gras.
“Het vele bloot op Formentera is een overblijfsel van de vele hippies die Ibiza en Formentera in de jaren 60 veroverden”
Ik wiggel mijn tenen door het poederige zand en kijk toe hoe de lijfwacht op leeftijd zich opdrukt in zijn houten uitkijktoren. Naast me zit een naakt bejaard stel. Een topless moeder loopt langs met haar pakweg tweejarige kind aan haar borst. ‘Het vele bloot op Formentera is een overblijfsel van de vele Duitse en Amerikaanse hippies die Ibiza en Formentera in de jaren 60 veroverden,’ hoor ik van de jonge politica Alejandra Ferrer, die nauw betrokken is bij het posidoniaproject. ‘Zoals mijn moeder, uit Duitsland.’ Ze wijst naar boten die in de verte in de helderblauwe stukken water drijven. Niet boven het zeegras dus, een goed teken. ‘Met een app kunnen schippers tegenwoordig een aanlegboei reserveren, waarmee ze zeker weten geen schade aan te richten.’ Door maatregelen als deze hoopt Formentera tegen 2030 het posidonia terug te hebben in zijn oorspronkelijke staat. En dat betekent dat je voorlopig nog niet naar de Cariben hoeft te vliegen voor tropische stranden.
Het eiland kent officieel 21 stranden: van kleine rotsige baaitjes tot uitgestrekte zandstranden. Neem een uitgebreide gratis kaart mee van de ferry, waar alle stranden en hun kenmerken beschreven staan.
Groene routes
Voor outdoorliefhebbers is er voldoende te beleven op het duurzame eiland. Ontdek alle uithoeken van Formentera via een van de 32 goed gemarkeerde groene routes over het eiland, geopend in 2015. Alle paden, variërend van 8 minuten fietsen tot 180 minuten lopen, zijn met elkaar verweven tot een lange route van meer dan 100 kilometer. Download op Formentera.es een catalogus met alle routes. Liever alternatieve hikes ontdekken met een gids? Boek een tour met Dani van Walking Formentera
Duurzaam paradijs
Formentera wordt ook wel het laatste mediterrane paradijs genoemd, vanwege de geslaagde wijze waarop ze toerisme weten te combineren met milieubescherming. Zo organiseerden ze het Posidonia zeegrasfestival (dit jaar van 11-13 oktober) en heeft de overheid grote plannen voor uitbreiding van elektrische auto’s. Er komen meer oplaadpunten, speciale parkeerplekken en bestuurders worden beloond met gratis toegang tot natuurpark Ses Salines.
Op Formentera.es vind je een complete reisgids van het eiland.
Gastronomie
Bij lounge- en cocktailbar Chezz Gerdi leun je achterover op gebleekte houten banken met uitzicht op zee, terwijl het beste van de Italiaanse en Spaanse keuken geserveerd wordt. Bij Sa Platgeta, zeer populair onder de locals, schuif je aan voor voortreffelijk sea food onder de olijfbomen. Voor sun downers moet je bij Kiosko 62: een houten hutje op Platja de Migjorn, waar de hippiegemeenschap van Formentera samenkomt om de zon in de zee te zien zakken.