Ik ben in de buurt van Almaty en het verkeer begint steeds drukker en drukker geworden, het neigt naar wat een dagelijkse file lijkt. Het is november, het regent, het is koud en de mist begint opaak te worden door de vallende avond. De Sovjet appartementsblokken, de kantoren in de buitenwijken, het verkeer en de vermoeidheid—van enkele uren reizen in een tot bus omgebouwd busje—vormen mijn eerste echte beeld van Almaty. Maar wat zat dat beeld er ver naast: de stad is levendig, open en omringd door imposante bergen.

Almaty, de stad van de tuinen en de oude hoofdstad van de Kazachse Socialistische Sovjetrepubliek (en ook van de vroege jaren van het onafhankelijke Kazachstan) is een dynamische, moderne en culturele stad. Zonder de grootste of de oudste te zijn, is Almaty de meest kosmopolitische stad van Centraal Azië. De fantastische ligging op de flanken van het Zailysky Alatau gebergte, gecombineerd met haar gevarieerde aanbod van cultuur en vrijetijds- en bergsportactiviteiten maken Almaty een heel aantrekkelijke stad. Ondanks dit alles is ze nog steeds onbekend voor het grootste deel van de Westerse wereld.

Almaty is een stad waar het concept multiculturalisme, respect en samenleving tussen etnische groepen en culturen niet nieuw is. De diversiteit vind je terug in de gastronomie, de muziek en in een aantal tradities. Het is de basis van haar moderniteit en openheid. “We zijn allemaal deel van elkaars cultuur. Omdat we relatief klein zijn, zitten we allemaal samen op school en de meeste mensen spreken drie of meer talen.” Sayora spreekt vijf talen: Oeigoer, Kazach, Russisch, Engels en Spaans. In het centrum van de stad is Russisch de meest gebruikte communicatietaal. Maar als we richting de buurten van recentere immigranten trekken, horen we veel meer Kazach.

Een van de emblemen van Almaty’s moderniteit is de metro. Deze werd geopend in 2011, ook al werd het project al gestart in 1988 tijdens de Sovjet Unie. 23 jaar later werd Almaty de tweede stad in Centraal Azië (na Tasjkent) met zo’n snel openbaarvervoersnetwerk. Net als in andere ex-Sovjetsteden, zijn de meeste metrostations van zichzelf esthetisch heel interessant. Buiten nodigt de stralende zon me uit om in het stadscentrum te dwalen zonder oog voor bestemming. Ik hou ervan om in onbekende steden rond te lopen zonder richting, ik laat mezelf verrassen door onverwachte ontmoetingen en naïeve misverstanden.

Nadat ik een tijdje heb rondgedwaald, begin ik het gevoel te krijgen dat het landschap zichzelf aan het kopiëren is. Ben ik nu al twee uur rond dezelfde buurt aan het wandelen? Het lijkt alsof M.C. Escher delen van Almaty heeft ontworpen met het doel om de doelloze dwaler hetzelfde circulaire gevoel te geven als zijn tekeningen. Rationeel Sovjeturbanisme heeft iets weg van het concept van een gesloten, surrealistisch circuit van de Nederlandse kunstenaar. Grote, brede lanen met rijen bomen die in de gaten worden gehouden door gebouwen met gerenoveerde gevels begeleiden mij zonder pauze op mijn eindeloze zoektocht naar de stad. Ineens gebeurt er iets compleet onverwacht, een voetgangersstraat! Ik bevind me in het smalle, autoluwe gedeelte van Zhibek Zholu Street (Zijderoute). Hier wandelen mensen trager, voelen ze zich meer op hun gemak, ik wissel zelfs een glimlach of twee uit. De aanwezigheid van een westerse toerist lokt nog steeds nieuwsgierigheid uit in dit deel van de wereld.

Ik kom eindelijk aan bij het stille stadspark van de 28 Bewakers van Panfilov. Hier staan de kleurrijke Zenkov-kathedraal en een van de iconen van de Tweede Wereldoorlog in Centraal Azië—de leden van Generaal Panfilovs bataljon—vredig naast elkaar. Deze groep mannen, voornamelijk mannen uit Centraal Azië, die zichzelf opofferde, ging de collectieve Sovjetgeschiedenis in als zij die verantwoordelijk waren voor het beschermen van Moskou tegen het Nazi-offensief. In dit park ontstond ook SIGS, een horizontale ruimte geweid aan creativiteit en sociaal onderwijs, een interessante zeldzaamheid in Centraal Azië.

“Er komen steeds meer culturele initiatieven in Almaty, en dit is een weerspiegeling van hoe de mensen hier zijn,” zegt Saltanat trots. Recent zijn er muzikale stromingen opgekomen die neigen naar indie en elektronische muziek, en de artiesten zoeken een manier om hun eigen identiteit de creëren in het genre, terwijl ze bekendheid zoeken in binnen- en buitenland. Er is ook een akkoord voor het omvormen van een oude bioscoop tot een belangrijk Centrum voor Moderne Kunsten, een mijlpaal voor de stad.

 ’s Avonds heb ik afgesproken met Saltanat, die heeft beloofd om mij mee te nemen in het nachtleven van Almaty. “Het goeie aan Almaty is de variatie aan uitgaansplekken: jazz bars, rock bars, Russische popmuziek en elektronische muziek.” We zien elkaar in een populaire bierhal, waar mensen zich lijken op te warmen voor een lange nacht. Saltanat vertelt over een van zijn filmprojecten en zegt dat hij naar Europa zou willen gaan om zijn training verder te zetten, “maar daarna wil ik terug naar Almaty om hier films te maken.” We gaan naar een plek met alternatieve elektronische muziek om onze avond verder te zetten. Ik vertel Saltanat dat ik aangenaam verrast ben dat deze plek me doet denken aan de underground in Berlijn of Tbilisi. Hij lacht met een gebaar van voldoening als hij zich omdraait om uitbundig een aantal vrienden te begroeten. De sfeer en het gezelschap beloven een fijne avond, maar morgenochtend wachten de bergen van Almaty op me.

De ochtend start met een schitterende zon en een bijpassende Centraal Aziatische blauwe lucht. De laatste stop van bus 12 is het Medeu Stadium, de spectaculaire ijsbaan aan de voet van deze enorme bergen. “Dit is wat ik het beste vindt aan Almaty, je vertrekt op je werk in de binnenstad en binnen 20 minuten ben je omringd door natuur,” zegt Faez Kanji, een Canadese hockeyspeler en coach wiens enthousiasme en nieuwsgierige karakter hem tot hier brachten. Een paar meter onder het stadium vertrekt de moderne kabelbaan naar Shymbulak, het grootste skigebied van Centraal Azië.

Faez is gaan trainen in Medeu, terwijl mijn route van vandaag me langs de vlakbij gelegen Furmanov Peak leidt, een van de vele wandelalternatieven die dichtbij de stad beginnen. “De mogelijkheid om te gaan skiën, schaatsen of om te verdwalen in deze bossen en meren zonder uren te moeten rijden is een van de privileges van Almaty,” zegt Faez.

De populairste bestemming in het Ili Alatau Nationaal Park is zonder twijfel het Grote Meer van Almaty, een spectaculair bergmeer dat je kan bereiken te voet, op de fiets of met de auto en vanaf daar vertrekken veel wandelingen naar de omliggende bergtoppen. Maar ik ga de andere kant op, richting de Furmanov Peak. Mijn pad volgt een gekanaliseerde stroom en voordat ik het goed en wel door heb, zit ik midden in een dicht bergbos. Ik begrijp perfect wat Faez bedoelde toen hij het had over dat voorrecht. Op mijn route naar de top kom ik verschillende groepen wandelaars tegen die, net als ik, hebben besloten om zich even af te sluiten van het stadslawaai en een paar uur toevlucht te zoeken op de groene flanken van deze imposante bergen.

Tijdens de afdeling naar de stad begin ik de afgelopen twee dagen Almaty te verwerken, terwijl de lichtjes van de stad langzaam zichtbaar worden in de diepte van de vallei. Ik kijk op de kaart en ontdek dat er een mogelijkheid was om een omweg te maken langs de Butakovskiy waterval. Volgende keer. Almaty is onmogelijk te vatten in een tweedaags bezoek, maar het was een fascinerend weekend.