Fab Four en nog veel meer
Liverpool
The Beatles groeiden op toen hun geboortestad zijn ‘darkest hour’ beleefde. Hun ongeëvenaarde loopbaan zou de voorbode blijken van de ontwikkeling van de stad, doe ook zonder zijn beroemdste zonen een Northern Powerhouse is.
Eleanor Rigby werd maar 44 jaar. Ze stierf in 1939 en ligt samen met haar ouders en grootouders in een familiegraf op het kerkhof van St Peter’s Church in Liverpool. Niemand zou ooit van haar gehoord hebben als Paul McCartney op een dag in 1966 niet verlegen zat om een meisjesnaam van vier lettergrepen.
Eerst verzon hij ‘Miss Daisey Hawkins’, maar later schoot hem ‘Eleanor Rigby’ te binnen. Paul had geen idee waar de naam vandaan kwam. Pas in de jaren 1980 werd ‘ontdekt’ dat de naam is terug te vinden op het kerkhof van St Peter’s. Precies de plek waar Paul McCartney en John Lennon elkaar in 1957 hadden leren kennen: tijdens een tuinfeest, georganiseerd door de kerk.
Wie naar Liverpool gaat, kan niet om ze heen: de Fab Four. En ach, waarom zou je om ze heen willen? 49 jaar na het uiteengaan van de groep, waarvan de helft (John 1980, George 2001) al een hele tijd niet meer onder ons is, zijn The Beatles nog altijd legendarisch. Misschien zelfs wel meer dan ooit. En wie zou het Liverpool kwalijk durven nemen dat de stad zich met zijn godenzonen profileert?
Iedereen wilde optreden in de Cavern Club
Lange tijd waren The Beatles, samen met de plaatselijke voetbalinstituten Everton en Liverpool FC, het enige waar de stad trots op kon zijn. Ja, ooit in de 18de en 19de eeuw, toen was Liverpool de tweede stad van het British Empire. Er werd goud geld verdiend met de slavenhandel (tot 1807), de handel in suiker, rum, tabak en katoen. Maar halverwege de 20ste eeuw was Liverpool vervallen tot een lelijke, armoedige ex-industriestad.
Freddy Mercury kwam in de jaren zestig zelfs speciaal in Liverpool wonen om in de omgeving van de Beatles te kunnen zijn
Precies toen hun geboortestad op zijn absolute dieptepunt was beland, zochten vier jongens in een benauwd keldertje, de Cavern Club geheten, naar hun muziekstijl. Ze zouden er 292 keer optreden. In 1973, tien jaar na het laatste Beatles-optreden, ging de Carvern Club dicht en werd de kelder volgestort met puin. Op ongeveer dezelfde plek werd in 1984 een nieuwe Cavern Club geopend, naar verluidt gebouwd uit de stenen van het origineel. Er zijn dagelijks muziekoptredens van jonge en minder jonge hopefuls.
Bijna alle grote namen in de popmuziek hebben in de Cavern Club opgetreden: Rollings Stones, Who, Kinks, Elton John, Chuck Berry, Status Quo, Queen… Freddy Mercury kwam in de jaren zestig zelfs speciaal in Liverpool wonen om in de omgeving van de Beatles te kunnen zijn en huurde een kamer in Penny Lane. Hij wist niet dat zijn vier idolen niet lang daarvoor naar Londen waren verhuisd.
Slaven en muziek op de Albert Dock
De beste plek op een kennismaking met Liverpool te beginnen is waarschijnlijk Albert Dock. Hier herinneren vijf grote, gerenoveerde pakhuizen aan de gouden dagen van weleer. Maar nu huisvesten ze winkeltjes, boetieks, restaurants, cafés en een aantal van de interessantste musea van de stad. In het Merseyside Maritime Museum wordt de lof gezongen van Liverpool havenstad, vanwaar negen miljoen emigranten vertrokken, op zoek naar een nieuw leven in Noord-Amerika of Australië.
De minder glorieuze keerzijde van de geschiedenis wordt niet weggemoffeld. Jarenlang bevatte het museum een indrukwekkende Transatlantic Slavery-expositie, tegenwoordig heeft deze zwarte bladzijde zijn eigen museum, ook aan Albert Dock gelegen: het International Slave Museum.
Natuurlijk zijn ook hier John, Paul, George en Ringo niet ver weg. Ze hebben sinds een paar jaar hun eigen standbeeld op de Pier Head en The Beatles Story is het ultieme Beatlesmuseum. Bezoekers variëren van schoolkinderen die na een tocht door het museum hun opa wat beter hopen te begrijpen, tot wandelende Beatle-encyclopedieën.
‘Dus je bent op St Peter’s Churchyard geweest?’
‘Ja, Eleanor Rigby hè.’
‘Maar heb je ook het graf van George Toogood Smith gezien?’
‘Wie?’
‘De oom van John. John woonde vrijwel zijn hele jeugd bij oom George en tante Mimi. Van George leerde hij lezen en kreeg hij zijn eerste mondharmonica. Een Hohner Super Chromonica, om precies te zijn.’
Liverpool ONE
Het is verleidelijk om alle Beatles-plekken in de stad op te gaan zoeken, maar eerlijk is eerlijk: de stad is meer dat de grootste muziekgroep aller tijden. Om mijzelf dat in te peperen breng ik een bezoek een de reusachtige shopping mall Liverpool ONE, direct achter Albert Dock. Meer dan 170 winkels, bars en restaurants lonken hier naar de creditcard van de talrijke bezoekers. De verleidingen variëren hier van ondeugende lingerie bij Ann Summers tot deftige bling bling bij Swarovski, van Ed’s Easy Diner tot Japanse zeebaars, van de Odeon Kids Club tot Indoor Golf. Eigenlijk hoef je Liverpool ONE helemaal niet uit om een leuke tijd te hebben in de stad aan de Mersey.
Zeker, Liverpool is meer dan The Beatles alleen. Maar wie in deze stad aan de Fab Four wil ontsnappen is kansloos
Maar dat doe je natuurlijk wel, al was het maar vanwege diezelfde Mersey. Dus sta ik een halfuur na mijn Portugese lunchbroodje van Nando’s Liverpool ONE op de veerboot van Pier Head naar Seacombe. Door mijn hoofd schalt het liedje van die ándere Liverpoolse band: Gerry and the Pacemakers. ‘Ferry ‘cross the Mersey’, zongen zij. Merzey met een z, want zo spreek je dat uit.
De overtocht duurt maar tien minuten, maar dat is lang genoeg om een uitgebreide blik te kunnen werpen op de skyline van Liverpool en de zogeheten Three Graces: drie fraaie historische gebouwen uit het begin van de twintigste eeuw, toen Liverpool nog naar de toekomst lachte. Zoals het nu, vol vertrouwen, opnieuw doet.
Torenhoog – toen en nu
In het hart van de stad vindt zich St John’s Beacon, een gebouw van 138 meter hoog dat ooit een draaiend restaurant huisvestte dat diners een panoramisch uitzicht op de stad bood terwijl ze genoten van de jaren 70-keuken. Het werd geopend door koningin Elizabeth II en heeft een koninklijke status in de stad. Tegenwoordig is het een radiostation maar heeft het een kijkgalerij waar je niet alleen uitzicht hebt over de Liverpool Waterfront, maar ook over de rivier naar de Wirral en verder op Noord-Wales.
Gebalustreerd serpentijnbalkon
Tegen het eind van de dag beland ik in The Philharmonic, voluit The Philharmonic Dining House, op de hoek van Hope Street en Hardman Street. Locals spreken van ‘The Phil’. De naam is een knipoog naar de Liverpool Philharmonic Hall aan de overkant van de staat. Zowel van binnen als van buiten is The Philharmonic een pareltje. Een architectuurkenner zou termen hanteren als ‘verticale raamstijlen met uitgebreide architraven’, ‘een gebalustreerd serpentijnbalkon’ en ‘torentjes met ojiefkoepels’. Ikzelf ben blij dat er fotografie bestaat en dat ik kan zeggen: kijk eens hoe mooi!
En dan hebben we het alleen nog over de buitenkant. Ook het interieur, met zijn houten lambriseringen, sfeervolle lampen en chesterfield fauteuils, is top of the bill. Naast de barruimte zijn er drie lounges, die de namen Brahms, Liszt en de Grande Lounge dragen. Zelfs de uit roze marmer vervaardigde urinoirs zijn hier bijzonder. ‘We would like to apologise if there is a smell’, meldt een bordje, waarop wordt uitgelegd dat het Victoriaanse sanitair helaas niet met moderne chemische middelen kan worden gereinigd.
Terug naar de thirties & forties
In de Brahms lounge raak ik in gesprek met een groepje mensen die alles gekleed zijn in volgens de mode van de jaren dertig en veertig. Het gaat hier niet om een eenmalig verkleedpartijtje vanwege een feestje: dit zijn professionele hobbyisten. Een dame legt uit dat alle kleding authentiek is en afkomstig uit vintage winkels of, helaas steeds vaker, van internet. ‘Dat is nog best lastig, want de mensen waren vroeger veel slanker.’ Ook hun kapsel zijn thirties en forties stijl en de leden van de club hebben een sterke voorkeur voor muziek, boeken en films uit deze periode. ‘In moderne films wordt vele teveel gevloekt. Dat deden ze vroeger niet. Dat was een verantwoordelijke generatie, die niks weggooide. Weet u, in de Tweede Wereldoorlog was ons land op zijn best. Onze hobby is ook een gebaar van respect naar die generatie en die tijd.’
In de Grande Lounge tref ik een foto van Paul McCartney, voorzien van een QR-code. Pas als ik die heb gescand en mijn telefoon een filmpje begint af te spelen valt het kwartje. Natuurlijk! Dit is de locatie van het beroemde Carpool Karaoke-filmpje uit 2018. Het filmpje waarin Paul McCartney wordt geïnterviewd door James Corden en dat eindigt met een surprise-optreden van McCartney in The Philharmonic, die nadat er een gordijn wegschuift ‘A Hard Day’s Night’ en een hele trits andere Beatles-nummers begint te spelen.
Terwijl ik een biertje bestel, laat ik de moraal van het verhaal tot me doordringen. Zeker, Liverpool is meer dan The Beatles alleen. Maar wie in deze stad aan de Fab Four wil ontsnappen is kansloos.
Highlights
Tate Gallery: noordelijk zusje van het beroemde Londense museum met een rijkdom aan hedendaagse kunst
——————–
Royal Liver Building 360: geopend in 2019 en gehuisvest in een van de Three Graces en thuis van de beroemde Liver Birds (Bella en Bertie). Bezoek de 10e en 15e verdiepingen via een unieke tower tour
——————–
De kathedralen van Liverpool: Liverpool Metropolitan Cathedral (1967) en Liverpool Cathedral (1978) zijn allebei relatief nieuw, maar verschillen sterk in architectuur
Eten & Drinken
60 Hope Street, Strak en stijlvol ingericht restaurant, gelegen op een steenworp afstand van The Phil. Prima keuze aan vlees, vis en vegetarisch.
I