Als je op zoek bent naar een (innerlijke) reis die je gemoedsrust, kalmte en het gevoel van eenheid met jezelf en de natuur biedt, zoek niet verder. St. Olavsleden, de noordelijkste pelgrimstocht in de wereld, kan wel eens precies zijn wat je zoekt.
Een moderne pelgrimstocht
In de voetsporen van Sint Olav
Als je op zoek bent naar een (innerlijke) reis die je gemoedsrust, kalmte en het gevoel van eenheid met jezelf en de natuur biedt, zoek niet verder. St. Olavsleden, de noordelijkste pelgrimstocht in de wereld, kan wel eens precies zijn wat je zoekt.
Links golft het zonlicht over de donkergroene varens en dikke mossen, terwijl het geluid van een kleine stroom vol schuimige bubbels mijn oren kietelt. Rechts komen fijn riet en kleine, maar kleurrijke bloemen tevoorschijn uit het moerasland. Niet veel verder houdt het laatste beetje sneeuw zich vast aan de heuvelige bergen die Noorwegen en Zweden van elkaar scheiden. De lucht is schoon en mijn humeur is kalm. Geen tekenen van beschaving. Onbedorven natuur.
Het uitzicht moet hetzelfde zijn geweest voor Vikingkoning Olav II Haraldsson in 1030, toen hij door Zweden marcheerde naar zijn laatste slag in Stiklestad, net over de grens in Noorwegen. Hij vocht om zijn kroon terug te winnen en ging strijdend ten onder. Maar zijn dood op het slagveld en de vermeende wonderen rond zijn persoon gaven hem iets beters dan land; het bracht hem heiligheid.
Van de Baltische Zee tot de Atlantische Oceaan
Het pad dat Sint Olav nam door Zweden en Noorwegen zou vanaf dat moment bekend komen te staan als St. Olavspad of St. Olavsleden. Het is de noordelijkste pelgrimsroute in de wereld en de route van ongeveer 580 kilometer strekt zich uit van de Baltische Zee in het oosten tot de Atlantische Oceaan in het westen. Van Selånger in Zweden tot Trondheim in Noorwegen, waar Sint Olav begraven ligt in de Nidaros Kathedraal. St. Olavsleden is het Scandinavische equivalent van El Camino de Santiago de Compostela, de beroemde pelgrimsroute naar Spanje.
Met het verval van religie raakte het pad bijna in de vergetelheid, maar in 2012 bundelden alle Zweedse en Noorse regio’s waar het pad doorheen loopt hun krachten en staken ze nieuwe energie in deze oude pelgrimsroute.
“Olav kwam in 1030 op deze plek aan. Het landschap is een beetje veranderd, de belangrijkste haven van toen was hier. Dit is waar St. Olavsleden begint.”
“Dit is waar Olav in 1030 aankwam,” zegt Putte Eby, onze gids en een van de drijvende krachten achter de herrijzenis en herontwikkeling van St. Olavsleden. We zijn in Selånger, aan de oostkust van Zweden, en kijken naar de ruïnes van de Selångerkerk die in de twaalfde eeuw gebouwd werd ter ere van St. Olav. Geen zee in zicht. Putte kijkt naar mijn verbaasde gezicht en lacht. “Het landschap is een beetje veranderd,” zegt hij. “De zee kwam tot waar we nu staan. De belangrijkste haven van toen was hier. Dit is waar St. Olavsleden start.”
Neem het wezen van deze delen van Zweden en Noorwegen in je op
Er zijn verschillende redenen om deze noordelijkste pelgrimsroute te bewandelen. Voor mij is wandelen of fietsen de beste manier om dit deel van de wereld te beleven. Het geeft me de kans om rustig het wezen van deze delen van Zweden en Noorwegen in me op te nemen. Mijn tocht over de goed gemarkeerde route voert me deels over de hoofdweg, maar ook door uitgestrekte bossen, over bergen, door weiden vol rode, houten schuren die zo typisch zijn voor Zweden, rond schitterende meren en langs historische plekken zoals de Oude Kerk van Åre. En aangezien mijn voeten me maar met een beperkte snelheid kunnen dragen, heb ik alle tijd om alles in me op te nemen. Niet dat ik de hele route afleg. Dat zou me ongeveer een maand kosten. Zoals veel pelgrims doe ik delen van de route in plaats van alles. Een kwestie van tijd. Ik heb besloten om het eerste stuk van Selånger tot Borgsjö en het stuk van Åre tot Stiklestad te wandelen.
Voor veel pelgrims is de omgeving een extraatje, het pad zelf is een innerlijke tocht
Voor veel pelgrims is de omgeving een extraatje, de voornaamste reden voor hun tocht ligt ergens anders. Voor velen is het bewandelen van het pad ook een innerlijke tocht. Tijdens de eerste etappe van de wandeling komen we de Belgische Hedwig Schetske uit Zaventem tegen. Ze zit tegen haar backpack geleund onder een boom, waar ze blootvoets een boterham zit te eten. Haar wandelschoenen staan voor haar. “Ik ben een 18-daagse wandeling aan het maken op de route,” zegt ze. “Deze tocht brengt me een gevoel van kalmte en geeft me tijd voor reflectie. Het maakt me even los van de alledaagse stressoren, en het geeft me de ruimte om na te denken en het ware gevoel van aanwezigheid in de natuur te ervaren. Het brengt me innerlijke rust.” Voor anderen, zoals vroeger, is de pelgrimstocht een spirituele en religieuze ervaring. Ik voel ook dat mijn hoofd tot rust komt, stukje bij beetje verdwijnt de drukte van alledag naar de achtergrond, terwijl de geuren en kleuren van het Zweedse landschap overnemen.
Stiklestad is het slagveld waar Koning Olav Haraldsson op 29 juli 1030 sneuvelde
Een belangrijke locatie op het St. Olavspad is het dorp Stiklestad. Hier, bij Stiklestad, sneuvelde Vikingkoning Olav Haraldsson in een slag tegen de boeren en kleinere koningen op 29 juli 1030. Kort na zijn dood werd hij heilig verklaard en werd hij dus St. Olav.
Elk jaar wordt op deze locatie Stiklestad Summer georganiseerd. Je kan er Viking voor een dag zijn en in een Stiklastadir blijven slapen, een traditioneel langhuis. Je kan ervaren hoe het leven in Vikingtijden was door deel te nemen aan hun dagelijkse activiteiten. Je kunt vuur leren maken met vuursteen en staal, pijlen schieten met een boog en je eigen leren geldbuidel naaien.
Stiklestad Summer wordt elk jaar georganiseerd en in 2020 vindt het plaats van 20 juni tot 9 augustus.
Op een dag zouden St. Olav’s paarden heel dorstig zijn geweest, maar er was geen water. Als superheld avant la lettre doorboorde hij een steen met zijn zwaard, en voilà, er was een bron. Deze bron, die nog steeds bestaat, vind ik aan de voet van Bergåsen in Borgsjö. Het water smaakt puur en heerlijk.
Vroeger was een pelgrimstocht soms de enige manier om te reizen
Vroeger was een pelgrimstocht soms de enige manier om te reizen. Aangezien reizen verboden was voor de gewone bevolking, gaf een brief van de kerk met de uitleg dat de reiziger op pelgrimstocht was vrijheid om rond te reizen. In andere gevallen was de wandeling boetedoening voor begane zonden. Op de route moest men stempels op verschillende plekken halen om aan te tonen dat de hele route was bewandeld. Er waren zelfs professionele pelgrims die de route liepen voor rijke mensen die de boetedoening niet zelf wilden doen. Ik verzamel ook stempels op mijn route, constant op zoek naar kleine houten kistjes met verschillende stempels. Ik weet dat ik genoeg stempels heb. Ik krijg een certificaat bij de Nidaros Kathedraal in Trondheim, Noorwegen. Ik hou van certificaten.
Wandelgids
Plan je liever je reis op papier? Koop een St. Olavsleden wandelgids, beschikbaar in vier talen: Zweeds, Engels, Duits en Nederlands. De boeken zijn verkrijgbaar in de St. Olavsleden winkel.
Roadtrip
Geen tijd om te wandelen of te fietsen? Doe een bilgrimage. Bil is het Zweedse woord voor auto. Een bilgrimage is hoe de Zweden het noemen als je de route met de auto aflegt. Je kunt niet de hele route met de auto afleggen, maar toch een groot deel.
Georganiseerd
Wil je St. Olavsleden ervaren, maar wil je niet alles zelf plannen? Misschien gewoon omdat je weinig tijd hebt? St. Olavsleden biedt verschillende arrangementen aan.
Krijg je eigen Olav’s Letter van de pelgrimspriester van de Nidaros kathedraal
De Olav Letter is een bevestiging dat je de laatste etappe hebt gewandeld, minimaal 100 kilometer van een van de St. Olavspaden naar Trondheim, of minstens 200 kilometer hebt gefietst. De enige plek waar de Olav Letter wordt uitgegeven, is het Nidaros Pilgrim Centrum dat zich naast de Nidaros Kathedraal in Trondheim bevindt. Je moet het pelgrimspaspoort persoonlijk afgeven aan een pelgrimspriester, met stempels als bewijs, om de Olav Letter te ontvangen.
Aanbevolen wandelingen om in aanmerking te komen voor de Olav Letter zijn Berkåk naar Trondheim over de Gudbrandsdalsleden, Stiklestad naar Trondheim over St. Olavsleden of Tynset naar Trondheim over Østerdalsleden.
Als je in aanmerking wilt komen voor de Olav Letter met de fiets, is de trip van Åre, Zweden, naar Trondheim over St. Olavsleden een aanrader.
Het pad van Olav heeft me gemoedsrust gegeven.
Ongeveer zevenhonderd pelgrims per jaar wandelen of fietsen de St. Olavsleden en dat aantal stijgt. Veel mensen die langs de route wonen geven steun en aanmoedigingen. Sigrid en Tommy Nordwall bijvoorbeeld. Tommy (72) is een gepensioneerde luitenant uit het leger. Ik wandel voorbij zijn veranda, vanuit waar een variatie aan vlaggen wappert in de zomerbries. Hij biedt me koffie aan. Vanwaar de vlaggen?, vraag ik. “Van andere mensen die langs de route wonen hoor ik welke nationaliteit de pelgrims die onze kant op komen hebben,” zegt Tommy. “Dan hang ik hun vlag uit om ze te verwelkomen. Tot nu toe hebben we hier meer dan veertig nationaliteiten gehad. Zelfs uit landen als Nepal en Namibië. “
“Ik hoor welke nationaliteit de pelgrims die onze kant op komen hebben, en dan hang ik hun vlag uit om ze te verwelkomen.”
Ik daal af naar Noorwegen langs een goed onderhouden grindweg. De bergweg tussen Skalstugan in Zweden en Sul in Noorwegen kent een grote verscheidenheid aan landschappen. Van berkenbos bij Skalstugan, via kale berguitzichten naar de coniferen en met mos bedekte bossen van Sul, waar ik een andere miraculeuze bron vind die door Olav zou zijn gemaakt. De man wist hoe hij water uit de aarde moest halen. Opnieuw een heerlijke dorstlesser. Het pad van Olav heeft me gemoedsrust gegeven en heeft me mijn dagelijkse stress doen vergeten. St. Olavsleden geeft net dat beetje extra: een onvergetelijke ervaring.
Gemoedsrust in een zee van groen
Wandel St. Olavsleden
Wandel St. Olavsleden
Als je meer informatie nodig hebt, een bijkomende vraag hebt of gewoon iets meer achtergrondinformatie over de geschiedenis van St. Olavsleden wil, kijk dan op www.stolavsleden.com voor uitgebreide details.
I