Thailand achter de schermen
Glooiend onverstoorbare rijstvelden, rommelige vissersdorpen en eeuwen oude vereringsrituelen: ze zijn er nog! Tussen de flitsende skybars in Bangkok en de beach resorts in het zuiden, ligt een ánder Thailand, weinig bezochte plattelandsgebieden. Via green tourism profiteren de gemeenschappen in de provincies Nakhon Si Thammarat en Phatthalung mee van het toerisme, juíst door authentiek te blijven. De bewoners laten trots voor het eerst hun dagelijkse leven zien.
Ritmische trommels en snaarinstrumenten galmen onder het palmbladeren dak. Het knijpende geluid van de khlui – de Thaise traditionele fluit – zwelt aan terwijl nasale kinderstemmetjes in hetzelfde ritme spreukachtige teksten prevelen. Het geluid zit tussen zingen en praten in. De kinderen uit het Phrom Lok dorp in de Thaise provincie Nakhon Si Thammarat geven een onverwachte performance. De jongens zijn onder hun dikke laag make-up nauwelijks meer van de meisjes te onderscheiden.
Met mijn mierzoete welkomstdrankje nog in de hand heb ik plaats genomen op de eerste rij. Of ja, plaats genomen? Als een vorstin ben ik ontvangen en naar mijn troon geëscorteerd. Want alle stereotypen over Thaise gastvrijheid worden in het nog weinig toeristische Phrom Lok lachend bevestigd. De lokale bevolking deelt graag haar cultuur, zo ook de Menora dans.
Op mijn plastic-tuinstoel-troon wapper ik mezelf wat koelte toe in het geïmproviseerde bamboehouten theatertje. De lucht is vochtig en draagt in de verte de weeïg bitterzoete geur van de doerianvrucht. In felgekleurde kostuums dansen en zingen de kinderen geheel synchroon. Door de overweldigende knalkleuren en tierelantijntjes lijken de zeven dansertjes een en dezelfde figuur; maar wie goed kijkt, ziet dat de handgemaakte kralenkostuums juist allemaal anders en geheel uniek zijn.
In felgekleurde kostuums dansen en zingen de kinderen geheel synchroon
De Menora dans, ook wel Nora dans, wordt van generatie op generatie doorgegeven en is dus vrijwel alleen binnen de eigen familie te leren. De Nora dans is een eerbetoon aan de voorouders, een Zuid-Thaise traditie. Naast dans en acrobatiek zit er ook een hoop komedie in de show. Vooral wanneer het optreden wordt opgedragen door volwassenen. Ze houden dan de spanningsboog van het publiek en hun voorouders scherp door toneelstukjes en vieze grappen. Grappen over seks en penislengte in een eerbetoon? Ja, voorouders zijn natuurlijk niet hun gevoel voor humor kwijt. De Nora dans is er dus niet alleen voor het eren, maar ook voor het vermaken van de voorouders; om ze nog wat te lachen te geven daarboven.
Per familie verschillen de Nora dansen. Officieel is het lastig te zeggen wanneer een optreden plaatsvindt. Dit omdat de voorouders zélf een teken geven wanneer ze een Nora dans willen zien, bijvoorbeeld door een visioen te sturen. Maar tegenwoordig worden er meer en meer optredens voor toeristen georganiseerd. De kans om als bezoeker toch een échte, traditiegetrouwe lokale dans mee te krijgen is het grootst wanneer je langs community based (link) toerisme initiatieven trekt. In bijvoorbeeld de provincies Nakhon Si Tammarat, maar ook Phatthalung stellen steeds meer kleine gemeenschappen zich open voor bezoekers.
Officieel is het lastig te zeggen wanneer een optreden plaatsvindt. De voorouders geven zélf een teken wanneer ze een Nora dans willen zien
Reizigers zijn gasten en gasten verwelkom je in je huis. Via community based toerisme verblijf je dus tussen de dorpsbewoners. Engels praten ze zelden, maar met handen en voeten en wellicht een goede gids kom je een heel eind. Voordat de dans begon lieten de dorpsbewoners enthousiast zien hoe ze zelf champignons groeien en uit welke rivier ze hun vis halen.
De kinderstemmetjes, die eerder nog synchroon gedrild de nasale versjes opdroegen, lachen en grappen nu met elkaar. De dans is voorbij en de gouden hoofdtooien vliegen af. De jongens en meisjes verdringen zich om de met fruit bezaaide tafel achter de plastic stoeltjes.
Ook in de aangrenzende provincie Phatthalung laat de Thaise bevolking – niet voor niets bekend om de vriendelijke lach – maar al te graag hun dagelijks leven zien. Het échte Thailand. In een longtail boot glijden we door de bruingele Pakpra rivier. De langwerpige, smalle punt van de boot snijdt geruisloos door het spiegelstille water. Aan de oevers van de rivier tekenen donkere fragiele bouwwerken af tegen de dicht begroeide groene jungle. Als je door je fijngeknepen wimpers kijkt, doen de bouwwerken een beetje denken aan mythische monsterlijk grote spinnen. De hoge kronkelige palen die uit het water oprijzen als poten, het houten hutje als lichaam en het immense visnet als opengesperde bek. In werkelijkheid zijn het vissershutjes. De hele Pakpra rivier, die uitmondt in het Thale Noi meer, staat er vol mee. Geen verrassing dus dat verse zoetwatervis en rivierkreeft hier de basis van de traditionele keuken vormen.
De steiger loopt wankel langs grote bananenbladeren en varens tot een open plek in het bos
Aan de oever is de visserij echter niet de enige ambacht die bedreven wordt. We meren aan. Ik klim vanuit de boot op een splinterige steiger hoog boven de grond. De steiger loopt wankel door langs grote bananenbladeren en varens tot een open plek in het bos. Op de open plek staat al een deel van de gemeenschap te wachten, de bewoners van het Thachang dorp. Ze groeten met gevouwen handen en knikken met verheugde lach. Klaar om ons de plaatselijke arbeid te laten zien. Van bladerdaken tot kokossnoepjes, alles wordt ter plekke gemaakt op de verscholen werkplekjes in de jungle.
Om het echte Thaise leven te proeven mág je Phatthalung niet overslaan. De longtail boot wordt ingeruild voor een kleine Datsun pickup-auto. In de hemelblauwe verf zijn afgebladerde scheuren te zien die bruinroestige plekken onthullen. Op het dak van het wagentje is een houten plank met balustraden bevestigd. “Eerste rang zitplaatsen” Legt een van de Thachang bewoners uit terwijl hij ons naar boven escorteert. Vorstelijk zit ik op het dak dat onder me mee schudt op het ritme van de motor. Het zoemende geluid van insecten zwelt aan terwijl kinderstemmetjes ons gedag roepen. De laagstaande zon schijnt dromerig door de heiige lucht en de groen uitgestrekte rijsvelden lijken oneindig. Vrouwen en kinderen stoppen even met het planten van nieuwe rijstplantjes in de blubberige aarde om ons kokoswater aan te bieden. Alle verhalen over Thaise gastvrijheid worden door de bewoners van het weinig toeristische Phatthalung lachend bevestigd.
De laagstaande zon schijnt dromerig door de heiige lucht
Wij zijn groot fan van Turkish Airlines. Vanaf Amsterdam vliegen ze je naar hoofdstad Bangkok én Phuket, het tropische eiland in het zuiden. Tickets kosten vanaf €537 retour, inclusief maaltijden, luxe verzorgingsset én 30kg (!) ruimbagage. Heen op Bangkok, terug vanaf Phuket? Kan voor dezelfde prijs! Een gratis stadstoer Istanboel tussendoor? Kan! Met zijn tweeën naast elkaar zitten? Kan ook! In de A330 staan er maar stoelen naast elkaar naast het raam. Naast elkaar en geen buren