De Vallei van de Schaduw des Doods
Wandelen in Wadi Qelt
Wadi Qelt, gelegen tussen Jeruzalem en Jericho, wordt algemeen aangewezen als de plek die de Vallei van de Schaduw van de Dood genoemd wordt in de bijbel. Klinkt sinister? Des te meer reden voor hoofdredacteur Marco Barneveld om er eens een stukje te gaan wandelen.
Als gedoopte atheïst, met een verleden van zondagen in kerken en zondagsscholen, blijf ik altijd een fascinatie houden met de bijbel, dat schitterende verhalenboek uit m’n jeugd. Ik ben geen fanatieke atheïst. Wanneer je fanatiek wordt, is het direct weer een geloof. Daar hou ik mij verre van. Ik vind alle verhalen van alle geloven gewoon geweldige verhalen.
De Vallei van de Schaduw des Doods. Als klein jochie nam mijn fantasie me mee naar een duistere plek, waar vlammen uit de grond schoten en de beklemming als een naar zwavel stinkende deken klam over je heen viel. De originele nachtmerrie.
Dat de locatie van deze Bijbelse angstdroom een werkelijke locatie had, daar was ik me niet van bewust.
“Al ga ik door de Vallei van de Schaduw des Doods, ik vrees geen kwaad, want Gij zijt bij mij.” (Psalm 23:4)
EIN QELT
Maar het gaat dus om een heuse vallei, tussen Jeruzalem en Jericho, midden in de Woestijn van Jeruzalem, ook wel de Woestijn van Judea genoemd: Wadi Qelt, zoals de vallei in het Arabisch heet.
Het is vroeg wanneer we samen met onze gids Malak Hasan bij Ein Qelt, de bron aan de basis van Wadi Qelt, aan het pad beginnen. De zon kijkt net over de okerkleurige heuvels maar doet het luie zweet direct opborrelen. Wanneer je goed kijkt zie je tegen de heuvels brokstukken van een aquaduct. “Een Romeinse relikwie,” weet Malak.
Met temperaturen die tijdens de zomermaanden vaak ver boven de veertig graden Celsius uitkomen zou de naam van de vallei zo afkomstig kunnen zijn van het extreme klimaat
Wanneer we een paar honderd meter afgedaald zijn, passeren we een oud gebouw en grillige bunkers. “Dat gebouw is een oud Brits politiebureau, uit de tijd dat zij de scepter hier zwaaiden. De bunkers zijn of door de Britten of door de Jordaniërs gebouwd om de waterbron van Ein Qelt en het politiebureau te bewaken,” vertelt Malak. “Ze zijn zo gebouwd dat ze vanuit de lucht op de grillige kalkstenen rotsformaties lijken.
Met temperaturen die tijdens de zomermaanden vaak ver boven de veertig graden Celsius uitkomen, is het zonder een daadwerkelijk bezoek, gemakkelijk te begrijpen dat de naam van de vallei afkomstig zou kunnen zijn van het extreme klimaat. Maar klopt dat ook?
GROENE OASE
We wandelen een stukje verder naar beneden. De lucht vult zich met de geur van water. Het kabbelt traag en dun, maar het kabbelt. Dadelpalmen en Jojoba struiken ruisen zachtjes in de lichte woestijnbries. Parkieten zingen hun kwetterende zang. Een heuse groene oase. Twee jonge bedoeïen kindertjes spelen in het water, hun oudere broertje zit op een ezel op de helling van de oever, vader zit rustig toe te kijken. Hij heet Maher Njoom. Hij vraagt waar we vandaan komen. “Helemaal uit Nederland? Wat moet je hier dan,” vraagt hij zich vertwijfeld af. Met behulp van Malak leggen ik uit dat het gras altijd groener is aan de overkant en wat die uitdrukking betekent.
Wadi Qelt is een lange smalle kloofachtige vallei vol grotten waar je gemakkelijk kunt verdwalen
Door de bomen zien we een groot landhuis. “Het is het huis van de familie Husseini, maar wij passen erop,” vertelt Maher. “Het huis is al in hun bezit sinds de tijd dat het Ottomaanse rijk hier heerste.”
We wandelen verder en komen bij een groene poort, een ronding van het oude Romeinse viaduct. De bovenste stenen zijn duidelijk oeroud, terwijl met planten en mos begroeide betonnen pilaren voor de stevigheid zorgen. Straaltjes water sijpelen langs het groen en vormen mini-watervalletjes. Ik duik er even onder. Het lijkt bijna de toegang tot een magisch rijk.
Ondanks de angstaanjagende Bijbelse naam van de vallei is deze plek ook een van de mooiste locaties in de woestijn van Judea. De grillige rotswanden, uitgesneden door millennia van waterstromen, bieden een oorverdovende stilte. “In de winter en het voorjaar, wanneer het regent, loopt het hier vol water,” vertelt Malak. “In deze bijzondere periode bloeien de wilde bloemen, stroomt het water door de vallei en weerklinkt er vogelgezang langs het pad. Alles is dan groen. Aan het einde van de zomer, is alles weer droog behalve langs de plekken waar het weinige water nog stroomt. Zoals dit aquaduct. We volgen een betonnen bak van ongeveer een halve meter breed, waar het water sneller stroomt dan wij lopen. “Dit aquaduct werd gebouwd door de Jordaniërs om Jericho van water te voorzien,” weet Malak. Daar reppen ze in de bijbel ook al over in Psalm 104: “De hoge bergen behoren toe aan de wilde geiten; de rotsen zijn een schuilplaats voor de hyrax.”
VERRADERLIJK
Het voelt allemaal een stuk lieflijker dan de naam Vallei van de Schaduw van de Dood doet vermoeden. Het lijkt erop dat de term eigenlijk afkomstig is van de reputatie van de vallei als een gevaarlijke plaats voor reizigers die een kortere weg wilden nemen op de weg tussen Jeruzalem en Jericho. Wadi Qelt, is een lange smalle kloofachtige vallei vol grotten, waar je gemakkelijk kunt verdwalen. Overstromingen vanuit de hooglanden van Jeruzalem kerfden de wadi door de woestijn. Meestal was de kloof een droge rivierbedding, en hoewel wandelen in de kloof veel gemakkelijker was dan klimmen over de rotsachtige heuvels, was het nog steeds een verraderlijk ravijn. Waterstromen, die van Jeruzalem naar de diepte van de Dode Zee zo’n duizend meter afdalen, konden reizigers in een oogwenk inhalen als het in Jeruzalem regende. Bovendien verscholen bandieten en wilde dieren zich in de grotten en kloven van de wadi. Linke soep.
Het werd waarschijnlijk daarom de Schaduwvallei genoemd, maar ook omdat, behalve rond het middaguur, de basis van de vallei altijd in de schaduw ligt door de steilte van het omringende ravijn.
BIJBELSE VERHALEN
Als paden konden praten, zou de Wadi Qelt betoverende verhalen vertellen. Elke belangrijke figuur in de Bijbelse geschiedenis liep over dit rotsachtige pad. David rende uit Jeruzalem via de Wadi Qelt nadat zijn zoon Absalom zichzelf tot koning had uitgeroepen (2 Samuël 15:23 – 16:14). Koning Zedekia, op de vlucht voor de troepen van Nebukadnezar, vluchtte in het holst van de nacht door de Wadi (2 Koningen 25:1-6). We weten dat Jezus er tijdens zijn leven overheen liep, en dat het 10e Romeinse legioen er overheen marcheerde op weg naar de verwoesting van Jeruzalem in 70 na Christus.
Het Nieuwe Testament brengt een ander Bijbels personage naar de Wadi Qelt, de Barmhartige Samaritaan. Het feit dat Jezus deze ruwe, gevaarlijke weg gebruikte voor het decor van zijn gelijkenis over een gewonde, overvallen reiziger is volkomen logisch.
Verraderlijk of niet, mensen, reisden regelmatig over deze weg tussen Jeruzalem en Jericho. De laatste was een bruisend economisch centrum en een bloeiende woestijnoase, terwijl Jeruzalem toen al een heilig centrum was.
Als paden konden praten, zou het Wadi Qelt-pad betoverende verhalen vertellen. Elke belangrijke figuur in de Bijbelse geschiedenis liep langs dit rotsachtige pad
SAINT GEORGE
Dan zien we ineens een kruis afsteken tegen de blauwe lucht. Een teken voor pelgrims dat ze op het juiste pad zijn naar het klooster van Sint-Joris. Staand bij het kruis zien we in alle windrichtingen soortgelijke kruizen staan. In de groene kloof in de diepte zien we al de oude gebouwen van het Sint-Joris klooster, gebouwd tegen de steile steenmuren.
We dalen het pad af via trappen uitgehakt in de rotsen. We zien ramen en deuren die toegang geven tot grotten in de rotswand boven en rond het klooster. “Deze kamers herbergen monniken die in afzondering leven en alleen op zondag naar hun broeders in het klooster gaan,” legt Malak uit.
In zo’n kleine grot begon de geschiedenis van het klooster, dat teruggaat tot het Byzantijnse tijdperk in de 4e eeuw. “Dit klooster is gebouwd rond de grot die volgens het Oude Testament (Koningen 1) de grot van de profeet Elia was toen hij in ballingschap leefde en gevoed werd door raven. Rond het jaar 480 creëerde een monnik met de naam Johannes van Thebe een klooster voor de monniken in deze grotten,” zegt Malak. “Aan het eind van de 6e eeuw voegde Joris van Choziba zich bij de monniken. Tijdens de Perzische verovering van het Heilige Land werden alle monniken gedood. Behalve Joris; het klooster werd vervolgens naar hem genoemd.”
Nadat we onze waterflessen hebben mogen vullen bij het klooster, beginnen we aan de beklimming van de helling aan de andere kant van het ravijn waar Wadi Qelt eindigt.
Wadi Qelt is een paradox, zoals zoveel een paradox is in dit land wat men Heilig noemt. De Vallei van de Schaduw des Doods? Spannende verhalen. Dat is alles.
Wandelen
in
Palestina
Palestinian Heritage Trail
Palestinian Heritage Trail is een langeafstandswandelroute in Palestina. Het pad is ongeveer 500 km lang en loopt van het dorp Rummana ten noordwesten van Jenin naar Beit Mirsim ten zuidwesten van Hebron terug naar Artas in Bethlehem, naast het nieuw ontwikkelde Jeruzalemsegment dat begint in Eizariya via de Oude Stad van Jeruzalem naar de dorpen in het noordwesten (Beit Suriq tot Beit Duqqo) (zie kaart). De route loopt door meer dan 60 Palestijnse steden, dorpen en lokale gemeenschappen waar reizigers de authentieke Palestijnse gastvrijheid kunnen ervaren en ervan kunnen genieten.
I